STANISŁAW
BOHUSZ-SIESTRZEŃCEWICZ
(1869–1927)
Realizacja prezentacji dofinansowana
w ramach programu EU Interreg Lietuva-Polska
Numer projektu: LT-PL-5R-389
Salon hrabiny Kaszowskiej
1915, ołówek, akwarela, papier, 63,5 x 47 cm
Litewskie Muzeum Narodowe w Wilnie
Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz cieszy się opinią doskonałego rysownika. Sąd ten zawdzięcza rysunkom piórkiem o tematyce rodzajowej, przedstawieniom podwileńskich jarmarków, życia wsi i miasteczek. Nie mniej doskonałe są także jego rysunki satyryczne. Artysta miał dar obserwacji i zmysł charakterystyki. Mimo satyrycznego zacięcia, autor traktuje swoich modeli wyrozumiale i ciepło.
Salon hrabiny Kaszowskiej przedstawia zróżnicowane towarzystwo wileńskie skupione w pochłoniętych rozmową grupkach. Artysta poświęca im całą swoją uwagę, miejsce spotkania określając tylko poprzez kilka domowych sprzętów.
Jest to portret zbiorowy gości hrabiny Kaszowskiej. Każda z postaci jest zindywidualizowana i ukazana w sposób umożliwiający jej identyfikacje. Pani domu to z pewnością zażywna dama w czerwonej sukni, rozmawiająca z korpulentnym wojskowym. Autor umieścił parę w środku kompozycji.
Rysunek powstał w czasie wojny (wśród gości jest trzech wojskowych). Wilno znajdowało się pod okupacją niemiecką. Okupant wydawał coraz to nowe zarządzenie ograniczające dostęp do żywności. Nic dziwnego, że stoły w salonie są puste.
Wszystkie postacie zostały znakomicie narysowane. Wiotka jak nić babiego lata młoda dama w kapeluszu z wysokim piórem, pochylony ku interlokutorom, skupiony, z założonymi na piersiach rękoma wysoki mężczyzna z łysiną i czarnymi wąsami. Czy można go zidentyfikować jako Lucjana Uziębło? A czy pochylający się nad stołem szczupły mężczyzna to Szymon Czarnocki, aktor, autor tekstów, który współtworzył kabaret „Ach!” jako Władysław Renard? Czy jest wśród gości Jan Bułhak, przyjaciel Siestrzeńcewicza? A Michał Minkiewicz? Kim jest szczupły i drobny młodzieniec stojący samotnie na uboczu? A czy siedzący za stołem oranżowe indywiduum w okularach na nosie to Michał Brensztejn? Za każdą z tych ciepło charakteryzowanych postaci kryła się powszechnie znana osoba.